Wist je dat?

Ook de POH lijkt daar soms van uit te gaan; je aarzelt om patiënten te motiveren te stoppen met overmatig gebruik, uit angst voor verergering van psychische klachten. Het idee ‘Je moet niet alles tegelijk aanpakken’ is een veel gehoorde denkfout. Een combinatieaanpak is juist de beste manier om het oplossen van problemen te ondersteunen en herstelkansen te vergroten!

Middelengebruik verergert stressklachten. Het kan zelfs de oorzaak zijn van deze klachten. Wat vaak vergeten wordt is dat stoppen met middelen juist een positieve invloed heeft op de psychische gezondheid. Door te stoppen met overmatig middelengebruik vergroten de copingsvaardigheden; de wijze waarop je met je problemen omgaat. Er ontstaat weer meer overzicht en rust, de draagkracht neemt toe. Stress-, angst en depressieve klachten verminderen of verdwijnen zelfs helemaal wanneer middelengebruik wordt gestopt.

Onderzoek bij stoppen met roken wijst uit dat er geen argumenten zijn om te wachten met een stoppen-met-roken-begeleiding tot een cliënt zich in een meer gestabiliseerde fase bevindt. Het gelijktijdig werken aan de tabaksverslaving en andere verslavingen kan elkaar in positieve zin beïnvloeden. Bij stress- en andere psychische klachten en bij problemen in de thuissituatie, relatie of werk is stoppen met middelengebruik een effectieve strategie die juist bijdraagt aan de oplossing

Alcohol is juist een beruchte veroorzaker van depressies! Door te stoppen of minderen met alcoholgebruik kunnen veel psychische en lichamelijke klachten, zoals depressie, vermoeidheid en kans op kanker, hart- en vaatziekten en leverziekten afnemen. Mensen met depressieve klachten blijken in zelfs 80% van de gevallen op te knappen na abstinentie van middelengebruik.

Heel vaak is er geen ‘diepere achterliggende oorzaak’ van gebruik. Dat wordt wel vaak gedacht. Soms is het een uit de hand gelopen gewoonte. Soms was er een duidelijke aanleiding, zoals bij gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen. Maar de aanleiding ligt meestal al zo ver in het verleden dat dit niet meer direct de oorzaak van het gebruik is, maar is het gebruik een zichzelf in stand houdend mechanisme. De drinker is bang om gestrestst of somber te worden als hij niet meer kan drinken. De roker denkt dat hij zonder sigaret niet kan ontspannen.

Gebruik veroorzaakt of verergert echter klachten en problemen. Bijvoorbeeld van overmatig alcoholgebruik word je op lange termijn somber en gespannen. Van blowen worden mensen op lange termijn vaak steeds passiever. Van roken ‘om te ontspannen’ worden mensen juist meer gestrestst.

Dit wordt vaak op zichzelf staande redenen om te blijven gebruiken. Het idee is dan om de, vaak in eerste instantie door gebruik veroorzaakte klachten, op te lossen. Dat effect werkt echter alleen op korte termijn maar op de langere termijn worden juist door gebruik de klachten in stand gehouden of zelfs erger.

Het onderzoeken van de functie van gebruik is wel relevant: wat levert het gebruik op? Wat ervaart iemand als de voordelen ervan?

Deze voordelen van gebruik zijn vaak de beweegredenen zijn om te blijven gebruiken. Als de patiënt als voordeel van gebruik ervaart: dan kan ik even ontspannen, focus dan op begeleiding bij ontspanning.