Er zijn een aantal stappen die je in een gesprek met een patient kan doorlopen. Van signalering tot methodes om verandering te realiseren. Je kan dit per middel bekijken.
Signalering
Problemen met alcohol manifesteren zich in de dagelijkse praktijk vooral door indirecte signalen. Vraag daarom naar het gebruik van alcohol bij elke patiënt met klachten die alcoholgerelateerd kunnen zijn. Bijvoorbeeld: hoge bloeddruk en overgewicht, maagklachten, vermoeidheid, slaapklachten, depressiviteit.
Extra alertheid bij:
- Jongeren (<25): Bij deze leeftijdsgroep is het beloop vaker recidiverend of chronisch. Ook is er vaker sprake van psychiatrische comorbiditeit en is de prognose slechter dan bij oudere leeftijdscategorieën.
- Ouderen: Bij ouderen geeft alcoholgebruik een verhoogde kans op schadelijke effecten in vergelijking met volwassenen.
- Zwangeren: Bij vrouwen die zwanger zijn en borstvoeding geven wordt ieder gebruik van alcohol ontraden vanwege het risico op beschadiging van de vrucht.
Alcohol ter sprake brengen: Drinkt u bier, wijn, mixdrankjes of andere alcoholhoudende drank?
Ja
Audit-C invullen met de patiënt:
Klik hier om direct naar de Audit-C te gaan.
- Hoe vaak drinkt u alcohol?
- Hoeveel drinkt u op een typische dag dat u alcohol drinkt?
- Hoe vaak drinkt u zes of meer drankjes op één gelegenheid?
Voor vrouwen geldt dat bij 4 of meer punten er doorgevraagd kan worden op het alcoholgebruik.
Voor mannen geldt dit bij meer dan 5 punten.
Doorvragen naar het alcoholgebruik
Doorvragen: leefstijl uitvragen & bepaling van mate van risico:
- Zullen we eens verder naar uw alcoholgebruik kijken?
- Hoe vaak drinkt u alcohol per week?
- Wat is de gemiddelde hoeveelheid (per dag, per week, per keer, ‘binge’-drinken) of de hoeveelheid in de voorafgaande week?
- Overweegt u wel eens te minderen met drinken?
- Wanneer was uw laatste alcoholvrije dag?
- Wanneer begon u met drinken?
- Kunt u een situatie beschrijven waarin u drinkt?
- Drinkt u dan meer dan u oorspronkelijk van plan was?
- Gaat u steeds meer drinken om het zelfde effect te bereiken?
- Wat gebeurt er als u een periode geen alcohol drinkt?
- Heeft u vaak een sterk verlangen om alcohol te drinken?
- Hoe kijkt u zelf aan tegen uw alcoholgebruik?
- Spreekt uw omgeving u wel eens aan op uw alcoholgebruik?
- Zijn er periodes geweest dat u minder dronk?
- Bent u tevreden over uw alcoholgebruik?
Advies geven aan de patiënt over mate van risico:
Ernstig verhoogd risico
Heeft u wel eens gedacht dat bepaalde klachten of problemen kunnen samenhangen met alcoholgebruik?
Heeft u wel eens geprobeerd om te minderen? Zo nee, wat is de reden hiervoor?
Patiënt erkent de rol van alcohol bij de klachten:Niet
Patiënt erkent rol van alcohol bij de klachten niet:
- Leg het verband tussen alcohol en klachten uit
- Vermeld advies (stoppen, medicatie, medisch toezicht)
- Vermijd discussie
- Ga bij weerstand in op achterliggende redenen, toon begrip
Maak vervolgafspraak.
Wel
Patiënt erkent rol van alcohol bij de klachten wel:
- Toon begrip en acceptatie
- Stel open vragen zodat je de patiënt zelf aan het denken zet
- Stoppen of minderen kan ontdekken
- Vermijd discussie
- Ga bij weerstand in op de redenen daarachter
- Vat het gesprek samen
- Vermeld advies (stoppen, medicatie, medisch toezicht)
Motivatie:
Leg de cliënt uit dat er goede hulpmiddelen en behandelingen zijn als hij er aan toe is om zijn alcoholgebruik te veranderen.
Is de patiënt bereid tot verandering?Ja
Patiënt is bereid tot verandering:
- Maak samen een plan van aanpak, bied steun, zorg voor een realistisch en haalbaar plan. SMART-geformuleerd.
- Maak een inschatting van de mogelijke onthoudingsverschijnselen en zorg voor voldoende medicatie (huisarts).
- Afhankelijk van de ernst doorverwijzen naar BGGZ of SGGZ instelling voor verslavingszorg.
Nee
Patiënt is niet bereid tot verandering:
- Uit zorgen, stimuleer reflectie, benoem bereidheid tot helpen.
- Leg uit welke positieve gevolgen, gezondheidswinst, somatisch en psychisch, patiënt kan ervaren als hij wel stopt met drinken.
- Vraag of patiënt open staat voor een vervolggesprek.
Geen risico
Ik zie dat u op een verantwoorde manier omgaat met alcohol. Dat is mooi, want overmatig alcoholgebruik zou uw klachten negatief kunnen beïnvloeden.
Licht verhoogd risico
Heeft u wel eens gedacht dat bepaalde klachten of problemen kunnen samenhangen met alcoholgebruik? Heeft u wel eens geprobeerd om te minderen? Zo nee, wat is de reden hiervoor?
Patiënt erkent de rol van alcohol bij de klachten:Niet
Patiënt erkent rol van alcohol bij de klachten niet:
- Leg het verband tussen alcohol en klachten uit
- Vermeld je advies (minderen, bieden van begeleiding)
- Maak vervolgafspraak
Wel
Patiënt erkent rol van alcohol bij de klachten wel:
- Toon begrip en acceptatie
- Stel open vragen zodat de patiënt zelf het belang van
- Stoppen of minderen kan ontdekken
- Vermijd discussie
- Ga bij weerstand in op de redenen daarachter
- Vat het gesprek samen
- Vermeld advies (minderen, bieden van begeleiding)
Motivatie uitvragen om te veranderen:
Vraag of dit iets is waar de patiënt hulp voor zou willen hebben. Hoe gemotiveerd bent u op dit moment om uw rookgedrag te veranderen?
Is de patiënt bereid tot verandering?Ja
Patiënt is bereid tot verandering:
- Maak samen een plan van aanpak, bied steun, zorg voor een realistisch en haalbaar plan. SMART-geformuleerd.
Nee
Patiënt is niet bereid tot verandering:
- Respecteer deze keuze.
- Stimuleer reflectie, benoem bereidheid tot helpen.
- Vraag of patiënt open staat voor een vervolggesprek.
Nee
Inventariseer eventueel de reden en vraag hoe het gaat (gestopt of nooit gedronken).